اسناد تاریخی خلیج فارس در میان جغرافی دانان عربی (گذشته و حال)

Authors

نصرالله - شاملی

دانشگاه اصفهان ماجد - نجاریان

دانشگاه اصفهان

abstract

نام خلیج فارس در آثار قدیمی و منابع کهن عربی در میان متون تاریخی و جغرافیائی و ادبی از دیر باز مطرح بوده است. لیکن بنابر مقتضیات زمانی ناچاریم شمه ای از اعترافات ادیبان عرب را که به نحوی نام خلیج فارس و جزایر و نواحی وابسته به آن را در ضمن نوشته های خود آورده اند، نام ببریم ، مقاله در سه بخش تنظیم خواهد شد: بخش اول پیرامون کتب و منابع قدیمی است که نام خلیج فارس و سرزمینهای ساحلی وابسته به آن را ذکر کرده است ، و مهمترین این منابع « المسالک و الممالک » از ابن خردادبه «الأعلاق النفسیه تألیف ابن رسته ، «مروج الذهب » مسعودی و دهها تألیف دیگر پیرامون خلیج فارس مطالب ارزنده ای وجود دارد. بخش دوم: منابع و آثار جدیدی است که به وسیله محققان عرب تألیف شده است ، برخی از این آثار چون «العراق بین احتلالین » تألیف عباس الغراوی و « النظم الاسلامیه» تألیف دکتر صبحی صالح می باشد. بخش سوم کتاب گلچینی است از کتب و مقالات نویسندگان غربی که در مجلات کشورهای عربی پس از ترجمه به زبان عربی به وسیله اندیشمندان عربی چاپ شده است مانند «الجغرافیه العمومیه» تألیف ج س بیکوک و «الحضاره الاسلامیه» تألیف آدام متز می باشد در بسیاری از این دسته آثار حدود و ثغور کشورهای عربی از جمله کشورهای ساحلی منطقه خلیج فارس با ذکر صریح « خلیج فارس» آمده است ، ان شاءالله در اصل مقاله به جزبیات این اسناد پرداخته خواهد شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جغرافیای عصر باستان و تأثیر آن بر جغرافی دانان مسلمان

پیشینه دانش جغرافیایی مردمان عهد باستان به پیدایی نخستین تمدنهای بشری می‌رسد. در میان جغرافی دانان عهد قدیم یونانیان اطلاعات گسترده‌ای در علم جغرافیا ارائه دادند. بطلمیوس پیش از دیگر جغرافیدانان عهد باستان توانست در دوره‌های بعد از خود تأثیر بگذارد. به دنبال آشنایی مسلمانان با جغرافیا گرایش و تأثیر پذیری آنان از نگرشهای جغرافیایی بطلمیوس بیشتر گردید. بسیاری از جغرافی دانان اسلامی از وی پیروی یا...

full text

نگاهی به جغرافیای تاریخی خلیج فارس (ایرانیان در خلیج فارس)

سرزمین عمان (عمان داخلی و کرانه ­ای) در دوران پیش از اسلام، «مازون (Mazun) یا «ماسون» خوانده می­ شد و منطقه ورود بدان از سوی ایران، یعنی شبه جزیره مخروطی شکل در برگیرنده امارات متحده عربی و عمان شمالی، «ماسوندم» خوانده می­ شد. این نام هنوز هم زنده و به صورت «مسندم» در نامیدن  شبه جزیره کوچک وایع در انتهای شمالی امارات متحده عربی و عمان شمالی، مورد استفاده است. براساس همین پیشینه تاریخی- جغرافیا...

full text

تبیین عملکرد میادین تاریخی ایران در گذشته و حال

Historical studies of plazas show this fact that nowadays, compared to past, plazas have a more important role in structure of cities. And also they influence more on shape and organization of a city’s environments. Studies show that plazas are considered in two ways, according to the aesthetics and according to their functions. Each plaza in case of its roles in individuals lives has s...

full text

زبان عربی در ایران گذشته، حال و آینده

زبان عربی در برهه ای از زمان چهره جهانی به خود گرفت و دایره نفوذ خود را با گسترش اسلام در سراسر جهان وسعت بیشتری بخشید. مرزهای چین را درنوردید و با گذر ازخاورمیانه، مصر و شمال افریقا به جنوب باختری اروپا رسید.پایه گذار این گستره فراگیر جهانی چیزی نبود جز تمدنی که این زبان با خود داشت و باعث هدایت انسان ها به سویپیشرفت و شکوفایی شد. مردم جزیره العرب با نشر اسلام به وسیله زبان قرآن راه این تمدن ر...

full text

خلیج فارس؛ میزبان بیداری چهارم عربی؟

جهان عرب در قرون اخیر سه موج بیداری را پشت سر گذارده که بیداری نخست عربی به‌ویژه پس از جنگ جهانی اول و با هدف کسب استقلال کشورهای عربی از امپراتوری عثمانی به اوج رسید. در موج دوم که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، این کشورها با رویکرد پان‌عربیسم در پی رهایی از سلطة استعمار بودند. دو موج مذکور فرهنگ نخبه‌گرایانة سیاسی را بر جهان عرب حاکم ساخت که به گسترش و استحکام اقتدارگرایی انجامید. موج سوم بیدا...

full text

پژوهشی در باب جغرافی دانان اندلس و آثار آن ها

مسلمانان در طی هشت قرن حضورشان در اندلس میراث علمی بسیار گران سنگی را از خود بجای گذاشتند. یکی از مهم ترین موضوعاتی که مورد توجه ویژه آنان قرار گرفت, جغرافیا بود. در این مقاله جغرافی دانان اندلس و تإلیفات آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. این آثار جغرافیایی را می توان به شیوه های مختلفی تقسیم بندی کرد. تعدادی از آن ها به شکل مسالک و ممالک تإلیف شده اند مهم ترین اثر در این زمینه کتاب المسالک و ال...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
دراسات فی العلوم الانسانیه

جلد ۱۲، شماره ۴، صفحات ۰-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023